Luật bắt penalty của thủ môn và chiến thuật cản phá

Trong bóng đá, loạt sút penalty thường mang tính quyết định và là một trong những khoảnh khắc căng thẳng nhất đối với cả người đá và người bắt. Với thủ môn, đây là thử thách về tâm lý, kỹ thuật và sự tập trung cao độ. Bài viết dưới đây sẽ đi sâu vào hai phần chính: Luật bắt penalty của thủ môn và các chiến thuật cản phá penalty hiệu quả.

Luật bắt penalty của thủ môn theo quy định FIFA

Theo luật của FIFA – Luật Bóng đá Quốc tế (IFAB), trong tình huống sút penalty, thủ môn bắt buộc phải tuân theo những nguyên tắc rõ ràng để đảm bảo tính công bằng:

Thủ môn cần tuân thủ các quy định của FIFA khi bắt penalty

• Thủ môn phải đứng trên vạch vôi khung thành khi cú sút được thực hiện: Cụ thể, ít nhất một phần bàn chân của thủ môn phải chạm hoặc đứng ngang hàng với vạch cầu môn vào thời điểm cầu thủ đá bóng. Đây là điều chỉnh mới kể từ năm 2019. Trước đó, yêu cầu là cả hai chân thủ môn đều phải chạm vạch, nhưng FIFA đã nới lỏng để giúp thủ môn dễ dàng di chuyển hơn mà không phạm luật.
• Không được tiến lên phía trước quá sớm: Nếu thủ môn rời khỏi vạch trước khi bóng được đá và ngăn cản được bàn thắng, quả đá sẽ phải thực hiện lại, kèm theo thẻ cảnh cáo.
• Không được gây áp lực lên cầu thủ sút phạt: Luật cấm thủ môn có hành vi khiêu khích, cố tình làm mất tập trung cầu thủ như hét lớn, chỉ trỏ hoặc di chuyển bất thường trước lúc sút. Tuy nhiên, di chuyển nhẹ sang trái – phải hoặc đung đưa tay vẫn được chấp nhận miễn không gây ảnh hưởng quá mức.
• Không được chạm bóng lần hai nếu chưa có cầu thủ khác chạm bóng: Trường hợp bóng đập cột dọc hoặc xà ngang rồi bật lại, thủ môn không được bắt hoặc đá lần hai nếu chưa có cầu thủ khác chạm vào bóng.
• Hình phạt nếu thủ môn phạm luật: Trọng tài có thể cho đá lại nếu thủ môn vi phạm luật và ngăn cản bàn thắng. Nếu lỗi nghiêm trọng hoặc lặp lại nhiều lần, thủ môn có thể bị thẻ vàng hoặc thậm chí bị đuổi.

Theo các trang tổng hợp kèo bóng đá hôm nay, luật này đòi hỏi thủ môn phải có khả năng đọc thời điểm rất tốt, vừa đảm bảo không phạm luật, vừa giữ được phản xạ cản phá hiệu quả.

Chiến thuật cản phá penalty hiệu quả dành cho thủ môn

Bên cạnh việc nắm vững luật bắt penalty của thủ môn, người gác đền cũng phải có chiến thuật cản phá những cú sút luân lưu hiệu quả. Cụ thể:

Phân tích thói quen sút phạt của đối thủ

Đây là chiến thuật cơ bản nhưng hiệu quả hàng đầu. Trước trận đấu, các HLV thủ môn thường tổng hợp dữ liệu về cách sút phạt của các cầu thủ đối phương. Ví dụ, một cầu thủ chạy đà thẳng thường sút bóng vào giữa hoặc nhẹ nhàng vào một góc. Trong khi người có đà chạy chéo và vung chân mạnh thường dứt điểm hiểm hóc vào góc xa.

Để cản phá các quả penalty thành công, thủ môn cần áp dụng các chiến thuật

“Đòn tâm lý” trước khi sút

Một số thủ môn nổi tiếng sử dụng kỹ thuật “đọc vị tâm lý” bằng cách tạo áp lực cho người đá: cười nhẹ, chỉ tay về góc đá, giả vờ nói gì đó, hoặc di chuyển qua lại để khiến đối phương phân tâm. Thủ môn Emiliano Martinez (Argentina) tại World Cup 2022 là ví dụ điển hình của việc sử dụng chiến thuật tâm lý để cản phá penalty. Tuy nhiên, chiến thuật này phải thực hiện trong giới hạn cho phép để tránh bị phạt thẻ hoặc đá lại quả phạt.

Phản xạ nhanh và kỹ thuật bay người

Không thể thiếu trong cản phá penalty chính là khả năng phản xạ siêu nhanh. Khi cầu thủ tiếp xúc bóng, thủ môn chỉ có khoảng 0,3 – 0,4 giây để phản ứng. Kỹ thuật bay người phải đúng thời điểm và đúng hướng. Một số thủ môn chọn phương án đổ người trước khi bóng được đá, dựa vào cảm giác và kinh nghiệm. Bên cạnh đó, việc luyện tập những bước nhún, bật người và sử dụng cánh tay để mở rộng diện tích khung thành cũng giúp nâng cao khả năng bắt dính bóng.

“Chờ và đón” – chiến thuật giữ vị trí

Không ít thủ môn hiện nay chọn cách đứng yên cho đến khoảnh khắc cuối cùng rồi mới đổ người. Mục tiêu là buộc cầu thủ sút phải lo lắng, mất tự tin khi chưa đoán được hướng di chuyển. Tuy nhiên, đây là chiến thuật rủi ro cao, chỉ phù hợp với những người có phản xạ cực tốt như Manuel Neuer hay Gianluigi Donnarumma.

Thủ môn trong các tình huống penalty không chỉ là người giữ khung thành, mà còn là chiến binh đối mặt với một trong những thử thách căng thẳng nhất của bóng đá. Việc hiểu rõ luật bắt penalty của thủ môn là điều kiện tiên quyết để không mắc lỗi. Trong khi đó, vận dụng linh hoạt các chiến thuật như phân tích đối thủ, phản xạ nhanh, tâm lý vững vàng là những yếu tố giúp nâng cao khả năng cản phá.

Xem thêm: Cấu trúc và cách triển khai chiến thuật 433 trong bóng đá

Xem thêm: FIFA là gì? Lịch sử và phát triển FIFA từ trước đến nay

Dù luật ngày càng siết chặt hơn để đảm bảo công bằng, nhưng vai trò và sức ảnh hưởng của thủ môn trong loạt sút luân lưu vẫn không hề giảm sút. Và nhiều khi, chính họ là người định đoạt số phận cả đội bóng.